Nhút mít là gì? Nhút mít là món ăn từ quả mít, hương vị tương tự món dưa muối. Món ăn này là đặc sản vùng Nghệ An, Hà Tĩnh – nơi khí hậu tương đối khắc nghiệt, cuộc sống còn nhiều khốn khó. Tuy được xem là món ăn “nhà nghèo” xứ Nghệ – Tĩnh nhưng nhút mít đã góp phần cho nền ẩm thực Việt Nam phong phú hơn, đặc sắc hơn.
Mục Lục
NHÚT MÍT LÀ GÌ?
Trong các bữa cơm gia đình Việt, ngoài những món ăn chính như canh, món kho, đồ xào thì các loại dưa chua ăn kèm cũng vô cùng phong phú. Nếu như người miền Bắc bữa cơm thường có đồ chua như dưa cải, cà pháo, miền Tây có rau muống chua, củ kiệu thì vùng đất Nghệ – Tĩnh cũng có món ăn dưa chua ăn kèm với nguyên liệu không ai nghĩ đến chính là nhút mít.
Nhút mít có thể hiểu như món dưa muối của miền Bắc nhưng được làm từ mít xanh hoặc xơ mít. Món này được coi là đặc trưng của vùng Nghệ – Tình bởi lẽ khi người dân ở đây còn nghèo khổ, nhà nào cũng phải ăn cơm độn ngô độn sắn mà không đủ no. Bởi vậy, họ đã nghĩ ra cách muối mặn mít để ăn quanh năm. Từ đó, món nhút mít ra đời ở vùng quê này. Đến nay, dù cuộc sống không còn khó khăn như trước nữa nhưng món nhút mít này vẫn được nhiều gia đình thêm vào bữa ăn và trở thành món đặc sản nổi tiếng gắn liền với mảnh đất này.
Trong những năm gần đây, nhút mít bắt đầu dduwojc bán khá nhiều ở các chợ online. Cứ đến mùa mít còn xanh, không quá già quả thì mùa cuar món ăn này cũng đến. Vào tầm này hàng năm, món ăn này được đăng bán với giá từ 55.000 – 60.000 đồng mỗi hũ. Nhút mít muốn ăn ngon thì phải được làm từ loại mít bở, có vỏ xanh. Quả mút đúng độ, quả to, tròn, suôn. Món này làm rất kì công nên muốn mua cần phải đặt làm trước. Món nhút mít ăn thay cho dưa, cà nhưng lành tính hơn nên được rất nhiều người yêu thích.
Món nhút mít chỉ cần được vắt ráo nước rồi chấm mắm tỏi, nước tương ăn kèm rau klinh giới rất tốn cơm. Ngoài ra, chị em có thể cải tiến món ăn này bằng cách vắt nước, xào với mỡ, thêm chút đường để bữa cơm thêm phong phú. Những ngày tiết trời hanh khô, một bát nhút mít nộm thêm chuát lạc, bánh đa, thịt lợn ăn kèm thì không còn gì tuyệt hơn. Bên cạnh đó, nhút mít còn có thể nấu canh chua, canh lạc ăn bùi bùi, chua chua vừa thơm vừa lạ miệng. Các nguyên liệu để kết hợp với nhút mót đều rất mộc mạc, dễ kiếm nhnwg tạo nên hương vị mới mẻ, man mát dễ ăn vô cùng.
CÁCH LÀM NHÚT MÍT
Món nhút mít tưởng dễ làm những không phải vậy. Mỗi vùng miền người ta chế biến theo mỗi cách khác nhau: nơi thì muối mặn trong vại, nơi thì muối xổi trong liễn, luýc thì sử dụng xơ mít, lúc thì sử dụng mít xanh.
Nhút mít từ xơ mít:
Lấy phần xơ mít từ quả mít chín rồi bóp với muối rồi nén chặt trong vại, chum như muối dưa, cà. Sau mấy ngày lấy ra, xé tơi ăn với lá kinh giới chấm nước mắm tỏi ớt hoặc nấu canh đều ngon.
Nhút mít từ quả mít xanh:
Chuẩn bị:
Nhút mít non được làm chủ yếu vào tháng 2 và tháng 3 âm lịch khi mít đang còn non, quả mít còn chưa có vỏ lụa. Trước khi làm món ăn này cần chuẩn bị:
- Chum hoặc chóe bằng sành, cũng có thể dùng vật đựng bằng thủy tinh
- Một chiếc mành cứng đan bằng tre ướm kích thước chính xác, 1 hòn đá cuội sạch (hoặc lọ đựng đầy nước để nén phần nhút mít muối)
- Mít non tùy số lượng nhiều, ít. Thường người ta sẽ chọn quả mít bở non làm nhút mít.
- Muối sạch (Tuyệt đối không dùng loại muối i-ốt), rau ngổ phơi khô, ngô nếp rang giã nhỏ, ớt cay, hành tăm, riềng.
Cách làm:
- Quả mít được gọt vỏ dưới nước để tránh nhựa dính vào tay, quần áo khi làm, gọt xong thì tiến hành nạo sợi từ ngời vào trong hoặc lấy dao thai sợi. Sauk hi thái xong đem ngâm với nước gạo cho sợi mít được trắng rồi bỏ ra nia phơi nắng đến khui sợi mít săn lại
- Sợi mít sau khi phơi khô được mang vào trộn với muối theo tỉ lệ phù hợp rồi cho vào cối đá giã xơ qua. Lưu ý: Nếu như không chođủ lượng muối, nhút mít sẽ nhanh hỏng còn mặn quá hương vị món ăn cũng sẽ không được ngon. Sau khi giã xong đem trộn với bột ngô nếp và rau ngổ đã phơi khô rồi cho vào chum đã chuẩn bị trước. Bỏ nhút vào ghết thì đổ nước sôi để nguội lấp xấp, dùng cái màng đan đè nén thật chặt rồi để hòn đá cuối hoặc lộ đựng nước đầy vào lén thật chặt, lấy tấm vải sạch đậy miệng chum lại rồi bịt kín. Sau khoảng 5 ngày là có thể ăn món nhút mít.
Không đơn giản chỉ là món đồ chua cho bữa ăn thêm ngon mà nó còn có thể chế biến thành nhiều hương vị hấp dẫn. Tùy mùa mà người dân kết hợp với những loại nguyên liệu khác nhau để nấu cùng nhút. Chẳng hạn như ngày hè nóng nực thì một tô canh cá nhút hay những khi đông về se lạnh thì đĩa nhút xào thịt bò cùng chút tiêu sẽ giúp làm ấm cơ thể nhanh chóng.
Hôm nào lười đi chợ chỉ cần pha một chén chẻo rồi chấm cùng nhút là cũng có món ăn đưa cơm rồi. Chẻo cũng được xem là một phần “linh hồn” của món ăn, được làm từ lạc giã nhuyễn, thêm đường, mắm, ớt. kết hợp cùng bát cơm nóng hổi, dẻo thơm lẫn cùng vị nhút giòn giòn, mặn mặn rồi thêm nước chấm chẻo béo bùi làm người ta thấy ấm lòng chắc dạ hẳn.
Nhút nghe có vẻ “quê mùa” nhưng đối với người Nghệ An, đây lại là hương vị gắn bó từ lâu đời và góp vị vào cho bữa ăn thêm đậm đà, phong phú. Để rồi mỗi khi xa nhà ai cũng thấy nhung nhớ khôn nguôi cái vị mằn mặn, bùi bùi của món ăn này.
NÊN XEM THÊM: Hạt mít bao nhiêu calo và ăn hạt mít luộc có béo không?
NHỮNG MÓN ĂN LÀM TỪ NHÚT MÍT
Để món nhút được ngon và có giá trị hơn, bạn có thể tham khảo một vài cách vảo quản và chế biến món nhút mít dưới đây. Những món ăn vô cùng dân dã lại thơm ngon, bảo vệ sức khỏe cho cảm nhà.
Cách bảo quản: món nhút mít muốn để được lâu mà vẫn giữ được hương vị bên bảo quan nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp mặt trời. Bạn cũng có thể để trong tủ lạnh và lấy ra ăn kèm mỗi bữa cơm.
Chế biến món nhút mít:
+ Món nộm nhút mít:
Nguyên liệu: dùng găng tay vắt NHÚT ra bát vừa ăn, thịt tai heo, tỏi, ớt, lá kinh giới, lá rau quế, lá chanh, mùi tàu, lạc rang, đường, mì chính (không nhất thiết)
Cách làm:
- Thịt tai heo rửa sạch, cho lên bếp luộc chín sau đó thái lát mỏng.
- Tỏi ớt thái nhuyễn, rau thơm rửa sạch rồi thái chỉ, lạc rang giã dập.
- Trộn tất cả nguyên liệu với nhau rồi để trong vòng 5 phút chongaasm gia vị và thưởng thức.
+ Món nhút mít xào:
Nguyên liệu: Nhút mít: 01 bát ăn cơm; Thịt nạc dăm: 100g (hoặc thịt gà hoặc tôm(tép) khô). Gia vị: Lá chanh, rau ngổ, mùi tàu (ngò gai), tỏi, ớt, dầu ăn, hành tăm (hoặc hành khô), đường, gia vị, mì chính.
Cách làm:
- Thái thịt mỏng, phi thơm hành rồi cho thịt vào xào qua.
- Nêm gia vị, mì chính cho vừa miệng rồi thả nhút mít cho lửa nhỏ om khoảng 10 phút đến khi ngấm gia vị
- Đợi đến khi cạn nước thì thái rau ngổ, mùi tàu, lá chanh cho vào.
+ Món canh chua nhút mít:
Nguyên liệu: Nhút mít: 01 bát ăn cơm; Cá Quả hoặc Đầu Cá Trắm(Trôi,Mè) ; Gia vị: Hành khô, ớt, nghệ tươi, rau ngổ, mùi tàu (ngò gai), cà chua.
Cách làm:
- Cá Quả hoặc Đầu Cá Trắm(Trôi,Mè)làm sạch, cắt khúc đối với cá quả, bổ đôi đối với Đầu Cá Trắm(Trôi,Mè) rồi chiên sơ.
- Cà chua rửa sạch, thái lát.
- Hành khô, ớt, nghệ tươi giã nhuyễn rồi cho vào chảo phi thơm,bỏ Cà Chua, Nhút vào đảo đều trong vài phút rồi trút vào chừng 01 bát ôtô nước, thả Cá Quả hoặc Đầu Cá Trắm(Trôi, Mè) đun sôi vừa lửa chừng mươi phút, nêm nếm gia vị vừa ăn. Rau ngổ, mùi tàu (ngò gai), thái chỉ rắc vào khi đã tắt bếp.
+ Món canh lạc, nhút mít:
Nguyên liệu: nhút mít: 1 bát ăn cơm, lạc sống: 50g (giã dập), lá mùi tàu (ngò gai), ớt, hành, gia vị, mì chính, 1 quả cà chua (rửa sạch, thái lát)
Cách làm:
- Bắc bếp, phi thơm hành, ớt lên, bỏ cà chua, nhút mít vào đảo đều trong 3 phút rồi cho 1 bát nước vào
- Tiếp đến cho lạc vào đun sôi vừa lửa chừng 7-10 phút, nêm nếm gia vị vừa ăn. Cho thêm mùi tàu đã chuẩn bị trước vào. Tắt bếp và thưởng thức.
Mới đây, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công bối Quyết định xác lập TOP 100 món ăn đặc sản và TOP 100 đặc sản quà tặng nổi bật của 63 tỉnh, thành phố Việt Nam (Lần thứ V năm 2021-2022) trong hành trình Tìm kiếm quảng bá các giá trị ẩm thực, đặc sản Việt Nam. Trong đó có món Nhút mít của vùng Nghệ An – Hà Tĩnh. Sự việc món ăn nhút mít lọt TOP kỷ lục Việt Nam cho thấy giá trị ẩm thực độc đáo của miền đất này, mở ra cơ hội cho địa phương tiếp tục phát triển những sản phẩm đặc trưng tiêu biểu, thu hút du khách đến du lịch và tham qua, sử dụng sản phẩm, tạo sinh kế, nâng cao đời sống của người dân. Ngày xưa, món ăn này được xem như thức ăn dự trữ cảu người dân ngheo nhưng giờ đã được nâng cấp nghệ thuật chế biến, trở thành một đặc sản ẩm thực. Nhút dậy mùi thơm mát dịu, vị chua, cay, mặn, ngọt… hấp dẫn. Nhút xào với nước chấm cua đồng là món ăn dân dã. Về Hương Sơn, vào bất cứ quán ăn, nhà hàng nào cũng không thể thiếu các món từ nhút.
Còn nhớ thời điểm 2021 – khi cả nước đang gồng mình với cuốc chiến chống đại dịch covid-19, bà con vùng quên Hương Sơn – Nghệ An đã cùng nhau chung tay chế biến món ăn dân dã quê hương gửi tặng đồng bào miền Nam cùng các vùng lân cận. Những hũ nhút mít thắm đượm yêu thương, nghĩa tình đó đã làm ấm lòng người thời điểm khó khăn, tiếp sức cho đồng bào tham gia chống dịch.
Trên đây là những chia sẻ giải đáp nhút mít là gì cùng những thông tin về món nhút mít. Review AZ mong rằng bài viết đem đến nhiều thông tin bổ ích cho bạn đọc.
Nguồn tham khảo:
+ Nhút mít https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%BAt_m%C3%ADt Truy cập ngày 14/2/2023.
